Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΙ Η ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α.

Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών.

Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Εκφράζω και έκφραση είναι σε μεγάλη χρήση στην καθημερινή ζωή, γιατί οι άνθρωποι συχνά αισθάνονται την ανάγκη να φέρουν προς τα έξω, να εξωτερικεύσουν, κάτι, το οποίο έχει συμβεί στον εσωτερικό τους βίο.

Αυτό γίνεται με πολλά και διάφορα μέσα, από τα οποία το κυριότερο είναι η γλώσσα, ο προφορικός λόγος, αλλά και ο γραπτός, οι λέξεις δηλαδή και οι φράσεις, αλλά και η έκφραση του προσώπου.

Αλλά τι εκφράζει κάνεις? Εκφράζει εντυπώσεις, αντιλήψεις, αναμνήσεις, ιδέες, προϊόντα της φαντασίας, διανοήματα, συναισθήματα – χαρά, λύπη, θάρρος, φόβο, αγάπη, μίσος, αγωνία, έκπληξη, επιδοκιμασία, αποδοκιμασία, θαυμασμό, πίστη, επιθυμίες κ.λ.π.

Οι εκφράσεις αυτές, άλλοτε αντιστοιχούν επακριβώς προς τα συμβαίνοντα στον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων, άλλοτε όμως, εν μέρει ή εξολοκλήρου, όχι.

Αίτια της μη ύπαρξης αντιστοιχίας μεταξύ εκφράσεως και εκφραζομένου ψυχικού γεγονότος είναι πολλά, από τα οποία επισημαίνουμε τα ακόλουθα.

Η Επικοινωνία :

Η αμοιβαία διέγερση και η αμοιβαία αντίδραση μεταξύ ατόμων ή μεταξύ ομάδων ή μεταξύ ομάδων και ατόμων.

Με άλλες λέξεις, η ψυχική επαφή μεταξύ ανθρώπων, από πλησίον ή από απόσταση, οπότε χρησιμοποιούνται ανάλογα μέσα – επιστολές, τηλέφωνο κ.α.- και η ανταλλαγή κατά τη διάρκεια της εμπειριών, γνώσεων, ιδεών, σκέψεων, επιθυμιών, διαθέσεων, προθέσεων, σχεδίων κ.λ.π.

Η επικοινωνία είναι μια ανάγκη του ανθρώπου, και μάλιστα ισχυρότερη, από την έκφραση. Σ’ αυτή κυρίως οφείλονται οι δύο μεγαλύτερες επινοήσεις του ανθρώπου, η κοινωνία και η γλώσσα .

Εξ’ άλλου βασική λειτουργία, είναι η επικοινωνία των ανθρώπων και κατά δεύτερον λόγο η έκφρασή τους.

Και στην επικοινωνία και στην έκφραση, οφείλουμε πολλά, αν όχι τα πάντα.

Οι εκφράσεις δεν διατηρούνται στο πρόσωπο, για μεγάλο χρονικό διάστημα, όμως μπορούμε να παρατηρήσουμε τις μικρο-εκφράσεις.

Αυτές έρχονται και περνούν, για δευτερόλεπτα, όμως μεταφέρουν τα ίδια συναισθήματα, με μια μακρόχρονη έκφραση του προσώπου.

Μπορεί το άτομο να θέλει να κρύψει τα αισθήματά του, αλλά η εξέταση των μικροεκφράσεων μπορεί να αποκαλύψει, εάν κάποιος, είναι αληθινός ή “ψεύτικος”.

Μεταδίδουμε, πολλές μη λεκτικές πληροφορίες εκφραστικά και εστιάζουμε, σε διαφορετικές περιοχές του προσώπου, όταν προσπαθούμε να ερμηνεύουμε, τι μπορεί να σημαίνει κάθε έκφραση.

Κοιτάμε τα μάτια για να προσδιορίσουμε, αν κάποιος είναι λυπημένος ή θυμωμένος και στο στόμα, για να ελέγξουμε εάν κάποιος είναι ευτυχισμένος ή χαρούμενος.

Τα μάτια λένε, πως είναι τα “ανοιχτά παράθυρα της ψυχής” και κοιτάζουμε κάποιον κατάματα, για να καταλάβουμε πως αισθάνεται.

Το γρήγορο ανοιγόκλεισμα των βλεφάρων μπορεί να σημαίνει δυσφορία, θλίψη ή απελπισία.

Τα διεσταλμένα δείχνουν ενδιαφέρον για κάτι, έκπληξη ή κάποια διέγερση.

Οι εκφράσεις του προσώπου είναι μια παγκόσμια και καθολική ” γλώσσα” μεταξύ των ανθρώπων. Τις βλέπουμε και τις κατανοούμε από τις κοινωνικές καταστάσεις γύρω μας.

Ένα σαγόνι που “πέφτει” δείχνει έκπληξη, το ανοιχτό στόμα φόβο, η ανύψωση της μιας πλευράς των χειλιών, περιφρόνηση ή μίσος.

Τα τραβηγμένα με ανυψωμένες γωνίες χείλη δείχνουν ευτυχία, ενώ οι κατεβασμένες γωνίες υποδηλώνουν θλίψη και δυστυχία. Όταν δαγκώνουμε τα χείλη, το άγχος κυριαρχεί, ενώ όταν καλύπτουμε το στόμα με τα χέρια μας, σε μια αδιάφορη κίνηση, μάλλον κρύβουμε κάτι.

Το έντονο βλέμμα, θυμό ή περιέργεια και η αποστροφή, μακριά αγανάκτηση, δυσφορία ή απλά απόσπαση της προσοχής.

Και το στόμα? Μεταφέρει κάτι περισσότερο από ένα χαμόγελο.

Συχνά χρησιμοποιούμε το στόμα, για να καλύψουμε άλλα συναισθήματα, που το πρόσωπο μας μεταφέρει.

Παράδειγμα, ένα αναγκαστικό χαμόγελο, που μπορεί να καλύψει μια μικρο-έκφραση των ματιών, που δείχνει τα άλλα αληθινά συναισθήματά μας.

Ίσως γι’ αυτό όταν μιλάμε με κάποιο πρόσωπο δεν περιοριζόμαστε μόνο στο ” τι λέει”, αλλά και στο “πως το λέει” : στο πως δηλαδή το σώμα και κυρίως οι εκφράσεις, του προσώπου συνοδεύουν, τα όσα εκφράζει λεκτικά.

Πράγματι, από τις εκφράσεις του προσώπου του συνομιλητή μας, από τις χειρονομίες και τη στάση του σώματος του η’ από τις ανεπαίσθητες αλλαγές στο τόνο της φωνής του, καταλαβαίνουμε πολύ περισσότερα, από όσα ο ίδιος μας λέει και ενδεχομένως, από όσα θα ήθελε να καταλάβουμε.

Οι εκφράσεις του προσώπου είναι μια παγκόσμια “γλώσσα” μεταξύ των ανθρώπων.

Τις βλέπουμε και τις κατανοούμε σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές καταστάσεις γύρω μας.

Η έκφραση του προσώπου χρησιμοποιείται στις νοηματικής γλώσσες, για να μεταφέρει συγκεκριμένες έννοιες.

Πηγή : Ψυχολογικές πτυχές της ανθρώπινης έκφρασης. (Αγνή Κατσιούλα)

Σας ευχαριστώ

Δημήτριος Μητρόπουλος