Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών. Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.
Πολλοί από τους χριστιανούς έχουν απορία και ρωτούν πως προήλθαν οι ονομασίες στις εικόνες της Παναγίας; Και μερικοί απ’ αυτούς φθάνουν στο σημείο μάλιστα να λένε ότι είναι πολλές οι Παναγίες! Γι’ αυτό και υπάρχουν πολλά και διάφορα ονόματα!
Και σ’ αυτά τα ερωτήματα απαντάμε ότι η Παναγία είναι μία, είναι η μητέρα του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, η Θεοτόκος Μαρία.
Τα δε διάφορα ονόματα που φέρουν οι εικόνες Της έχουν δοθεί ή από την ίδια την Παναγία, με διάφορες οπτασίες που κατά καιρούς έχει φανερώσει η ίδια σε πιστούς Χριστιανούς, σε Μοναχές, σε ευλαβείς ιερείς και αρχιερείς, ή από διάφορα θαύματα, επιστασίες και επισκιάσεις και θεραπείες ανιάτων ασθενειών και φοβερών παθήσεων.
– Εικόνα του Ακαθίστου.
Σαν παράδειγμα φέρουμε το γεγονός, που τον έβδομον αιώνα μ.Χ. ο Πατριάρχης Σέργιος, στα χέρια του την εικόνα της Παναγίας και μαζί με το λαό την περιέφερε στα τείχη της Κωνσταντινούπολης και έψαλε τον λεγόμενον “Ακάθιστον ύμνον”.
Η εικόνα αυτή ονομάστηκε “του Ακάθιστου”, η οποία σύμφωνα με την παράδοση βρίσκεται, στο Μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου του Αγίου Όρους.
– Εικόνα της Πορταΐτισσας.
Η εικόνα της Παναγίας, που βρίσκεται στο Μοναστήρι των Ιβήρων στο Άγιον Όρος “Πορταΐτισσα”, διότι όταν πήγε στο Μοναστήρι αυτό, από την Νίκαια που μια χήρα την έβαλε στη θάλασσα, στην οποία έμεινε περισσότερο από 170 χρόνια, και μετά έφτασε ταξιδεύοντας μόνη της, οι Μοναχοί τη βάλανε στο προσκηνητάρι της Μονής μέσα στην Εκκλησία, η εικόνα έφυγε τρεις φορές απ’ εκεί που τη βάλανε και πήγαινε επάνω, από την πόρτα στο τείχος της Μονής.
ΟΙ Μοναχοί σε απορία βρισκόμενοι περί του πρακτέου, έκαναν ολονύχτιες αγρυπνίες. Και σε μια απ’ αυτές, η Παναγία στον ηγούμενο είπε: “εγώ δεν ήλθα εδώ για να με φυλάξετε, αλλά ήρθα να σας φυλάξω, από τους εχθρούς νοητούς και αισθητούς, να σας προφυλάξω” και από τότε έφραξαν την πόρτα της Μονής την έκαναν εκκλησία και η εικόνα της Παναγίας έμεινε εκεί στη θέση της πόρτας, από την οποία και πήρε την ονομασία να λέγεται, “Πορταΐτισσα.”
– Εικόνα του “Άξιον εστίν”
Η εικόνα του “Αξιον εστίν”, που είναι στο Ναό του Πρωτάτου στις Καρυές του Αγίου Όρους, επειδή κατά τον ένατο ή δέκατο αιώνα, το (980) έτος ή κατ’ άλλους το (880) ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, παρουσιάστηκε με σχήμα Μοναχού και μπροστά στην εικόνα αυτή της Παναγίας, έψαλε για πρώτη φορά τον Αγγελοσύνθετον ύμνο “‘Άξιον εστίν ως αληθώς μακαρίζειν σε την Θεοτόκο, την αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών”.
Τον ύμνο αυτόν, με το δάχτυλο του, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ χάραξε επάνω σε λίθινη πλάκα, την οποία έδωκε στο Μοναχό του Κελλίου, που βρισκόταν η Αγία αυτή εικόνα και είπε : “αυτός ο ύμνος να ψάλλεται πάντοτε στην Αγία του Χριστού Εκκλησίαν” και από τότε η εικόνα αυτή πήρε την ονομασία “Παναγία του “Άξιον εστίν” και την μετέφεραν στο Ναό του Πρωτάτου, όπου μέχρι σήμερα παραμένει.
– Εικόνα της Παναγίας “Αγία Σκέπη”.
Από το βίο του Αγίου Ανδρέου του “δια Χριστόν Σαλού” μαθαίνουμε ότι ο Άγιος Ανδρέας είδε σε θεία οπτασία την Κυρία Θεοτόκο “με το ιερό μαφόρειό Της, να σκέπει την Κωνσταντινούπολη και έδειξε την οπτασία αυτή στον άγιο Επιφάνειο, που τότε ήταν Διάκονος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Από το γεγονός, αυτό έχουμε την εικόνα της Παναγίας, με την ονομασία “Αγία Σκέπη”.
Κατά παρόμοιο τρόπο και από θαύματα της Παναγίας, όπως έγινε με τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, ο οποίος εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης προς την Θεοτόκο που του θεράπευσε το χέρι, το οποίο του είχε κόψει ο ηγεμών της Δαμασκού, από συκοφαντία, και στην εικόνα της Παναγίας αυτός κόλλησε τρίτο χέρι αργυροεπίχρυσο, κι από το γεγονός αυτό έχουμε την εικόνα της Παναγίας της “Τριχερούσας” που βρίσκεται στην Ιερά Μονή του Χιλιανδαρίου, στο Άγιον Όρος.
Έτσι έχουμε και τις εικόνες με τις διάφορες ονομασίες όπως : “Παναγία η Μαλεβή, “Παναγία η “Μυρτιδιώτισσα”, “Παναγία η Γερόντισσα”, “Παναγία η Γοργοϋπήκοος”, “Παναγία η Εσφαγμένη” Παναγία η φοβερά Προστασία”, “Παναγία η Οδηγήτρια”, “Παναγία η Γλυκοφιλούσα”, “Παναγία η Αντιφωνήτρια” , “Παναγία η Κεχαριτωμένη της Τήνου,” “Παναγία η Δεξιά” ,”Παναγία η Έλωνα”, Παναγία η γαλακτοτροφούσα”, “Παναγία της Λουκούς” , “Παναγία η της Ν. Μηχανιώνας”, “Παναγία η Προυσιώτισσα”, “Παναγία η Γρηγορούσα”, Παναγία η Επακούουσα” ,”Πανάγια η Εικοσιφοίνιτσα”, και με άπειρες άλλες ονομασίες έχουμε Εικόνες της Κεχαριτωμένης Κυρίας και Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας.
Η Παναγία μας Θεοτόκος και αειπαρθένος Μαρία και στην Παλαιά Διαθήκη προεικονίζεται με διάφορα συμβολικά και προφητικά σημεία, όπως : Οι πλάκες που είχαν το Μωσαϊκό Νόμο, η Ράβδος του Ααρών η βλαστήσασα, η Στάμνος η έχουσα το Μάνα με το οποίο ετρέφοντο οι Εβραίοι, η Κιβωτός της Διαθήκης, η κλίμαξ του Ιακώβ, στην οποία ανέβαιναν
και κατέβαιναν άγιοι ‘Άγγελοι του Ουρανού, ο Πόρος του Γυδεών με την ουράνια δρόσο και σ’ άλλα πολλά σημεία αναφέρονται συμβολικά ονόματα της Παναγίας.
Κατά την παράδοση των πιστών ορθόδοξων, ο απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς ήταν γιατρός, ιστοριογράφος, έγραψε το Ιερό Ευαγγέλιο και τις Πράξεις των αγίων Αποστόλων, αλλά ήταν και αγιογράφος.
Σαν αγιογράφος ανιστόρητε και ζωγράφισε τέσσερες εικόνες της Παναγίας, από τις οποίες λένε πως είναι “η Πορταΐτισσα” του Αγίου Όρους, η της Ν. Μηχανιώνας Χαλκιδικής, η των Νέων Ρόδων Χαλκιδικής και η της Εικοσιφοινίσσης.
Πηγή : Μοναστική Αδελφότητα Ιεράς Μονής, Γεννήσεως της Θεοτόκου, Αμπελαλακίων Αρκαδίας.
Με εκτίμηση
Δημήτριος Μητρόπουλος