ΠΕΔΙΟΝ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α. Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής  Αθηνών.  Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Το πεδίον του Άρεως είναι το μεγαλύτερο δημόσιο άλσος της Αθήνας, γύρω από το οποίο υφίσταται και η ομώνυμη συνοικία της Αθήνας.

Λέγεται, ότι οφείλει το όνομά του, λόγω των στρατιωτικών γυμνασίων της φρουράς των Αθηνών, που διεξάγονταν εκεί, μπροστά στο ναό των Ταξιαρχών, κατά την Οθωνική περίοδο.

Το άλσος του Πεδίου του Άρεως σχεδιάστηκε το 1934 με σκοπό να τιμηθούν οι ήρωες της Επανάστασης του 1821, γι’ αυτό και είναι διακοσμημένο με τις μαρμάρινες προτομές, των 21 ηρώων κατά μήκος της λεγόμενης οδού, Αγωνιστών του 21.

Το άλσος αυτό έχει έκταση 277 στρέμματα, μαζί με το λόφο Φινόπουλου. Βρίσκεται ΒΑ της πλατείας Ομονοίας, από την οποία απέχει 1 χλμ

Ολόκληρος ο χώρος του άλσους ανήκει στο Δημόσιο. Περικλείεται σήμερα, από Δ προς Α και Ν, από τις οδούς Μαυροματαίων, Ευελπίδων, Πριγκηππονήσων και από τη Λ. Αλεξάνδρας.

Στην είσοδο του άλσους, στη συμβολή βρίσκεται ο έφιππος ανδριάντας του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α.

Στην πλευρά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας υπάρχει το μνημείο των πεσόντων Άγγλων, Αυστραλών και Νεοζηλανδών, με το άγαλμα της Αθηνάς, πάνω σε ψηλό βάθρο.

Επίσης εντός του άλσους βρίσκονται και άλλα μνημεία, όπως του Ιερού Λόχου, του Αλεξάνδρου Υψηλα’ντη και άλλων επιφανών. Ο τόπος αυτός, που από την εποχή του Όθωνα ήταν ο κύριος τόπος αναψυχής των Αθηναίων, παραχωρήθηκε στην ιδρυθείσα τότε “Επιτροπή Δημοσίων Κήπων και Δενδροστοιχειών Αθηνών”, με σκοπό τη μεταβολή του σε άλσος, όπως ο τότε Βασιλικός Κήπος (μετέπειτα εθνικός Κήπος).

Η επιτροπή όμως εκείνη με πρόεδρο τον Πέτρο Καλλιγά φρόντισε πρώτα να βελτιώσει, τον κήπο του Θησείου και τον Εθνικό Κήπο, με συνέπεια, έξι χρόνια μετά, το 1933, με τους μικρούς πόρους που διέθετε, αποφάσισε να κάνει την έναρξη εργασιών ανάπλασης και δενδροφύτευσης, αφενός με ανυπέρβλητα τότε διοικητικά εμπόδια και αφετέρου, με μεγάλη έλλειψη χρημάτων, για τη συνέχιση του έργου.

Έτσι με το Ν. 6177 του 1934 το “Ειδικό Ταμείο Μονίμων Οδοστρωμάτων Αθηνών” ανέλαβε να καταβάλει τα έξοδα. Κλήθηκε προς τούτο, ο τότε διευθυντής του υπουργείου Συγκοινωνιών Αν. Δημητρακόπουλος να συντάξει γενικό σχέδιο του άλσους, Λαμβάνοντας υπόψη τα ακολουθούμενα τότε σχέδια των αγγλικών και γαλλικών αλσών, συνέταξε πράγματι νέο σχέδιο, το οποίο αποτελεί συνδυασμό ρυθμών εκείνων, όπου και ανέθεσε για την εκτέλεση του, στον Ν. Βοσυνιώτη.

Μάλιστα είχε ληφθεί μέριμνα να μην εμποδίζεται από τα διάφορα κεντρικά σημεία του άλσους η θέα της Ακρόπολις, χωρίς να διασφαλίζουν όμως και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος ανοικοδόμησης, των γύρω οικοπέδων.

Έτσι οι εργασίες δενδροφύτευσης και ανάπλασης άρχισαν πραγματικά το 1935, συνεχίστηκαν επί Ιωάννη Μεταξά μέχρι το 1940, όταν και κηρύχθηκε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Στην πενταετία εκείνη φυτεύτηκαν περίπου, 46.000 δένδρα και θάμνοι. Και το σχέδιο, ακολούθησε η δενδροφύτευση φυλλοβόλων δένδρων, προκειμένου το καλοκαίρι να προσφέρουν πλούσια σκιά, τον δε χειμώνα να μην εμποδίζονται οι ακτίνες του ήλιου.

Στη κεντρική πλατεία του άλσους τοποθετήθηκε σιντριβάνι και γύρω φυτεύτηκαν μεσογειακά φυτά, έτσι ώστε δένδρα, θάμνοι, και λουλούδια να παρουσιάζουν τους ωραιότερες και φυσικότερους συνδυασμούς χρωμάτων, κατά τις διάφορες εποχές.

Μετά την απελευθέρωση τον Οκτώβριο του 1944, εξασφαλίστηκε η άρδευση του άλσους.

Το 1952 κατασκευάστηκε το Μνημείο των Αυστραλών και Νεοζηλανδών Πεσόντων στην Ελλάδα, επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, στο ύψος της οδού Σπ. Τρικούπη. Αρχιτέκτων του μνημείου ήταν, οι Φαΐδον και Έθελ Κυδωνιάτη.

Στην βόρεια πλευρά του πάρκου, προς την Κυψέλη βρίσκονται, ανατολικά μεν οι εγκαταστάσεις της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, δυτικά δε οι αθλητικές εγκαταστάσεις του Πανελληνίου Γ.Σ.

Μέσα στο πάρκο υπάρχουν επίσης μια παιδική χαρά, το ανοιχτό αμφιθέατρο Αλίκη, που χρησιμοποιείται ενίοτε, για παραστάσεις, εκδηλώσεις ή συναυλίες και δύο ναοί.

Στη βόρεια ανατολική πλευρά (προς Λ. Αλεξάνδρας), βρίσκεται ο ναός του Αγίου Χαραλάμπους και στο κέντρο δυτικά (προς Κυψέλη), ο ναός των Ταξιαρχών, μπροστά στον οποίο υπάρχει άγαλμα, του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Δυτικά επί της οδού Μαυροματαίων, βρίσκεται (ερειπωμένο πλέον), ένα από τα ιστορικότερα αναψυκτήρια της Αθήνας, το Γκριν πάρκ.

Από τον Απρίλιο του 2008 άρχισαν εργασίες, για ριζική ανάπλαση του πάρκου παρά τη δυσπιστία και τις αντιδράσεις των κατοίκων.

Φυτεύτηκαν 1.200 δένδρα, 50.000 ανθόφυτα, 7.500 θάμνοι και 2.500 τριανταφυλλιές, ενώ προστέθηκαν 9 στρέμματα χλοροτάπητα και 8 στρέμματα, με φυτό εδαφοκάλυψης.

Η κατάσταση στο πάρκο μετά την ακριβή ανάπλαση επιδεινώθηκε σοβαρά, καθώς σταδιακά μετακόμισαν σε αυτό, τα στέκια εξαρτημένων ατόμων, που βρίσκονταν παλαιότερα στην ομόνοια και την οδό, Τοσίτσα.

Ξηλώθηκαν 22.650 τ.μ. ασφάλτου στις παλιές διαδρομές και στη θέση τους μπήκε χώμα, επανατοποθετήθηκαν παράλληλα 8.800 μαρμαροκυβόλιθοι και 3.800 γρανιτοκυβόλιθοι.

Η ανάπλαση βασίστηκε στη λογική της διατήρησης της ιστορίας του πάρκου, καθώς περιλαμβάνονται σ’ αυτό σημαντικά μνημεία και γλυπτά, τα οποία καθαρίστηκαν βάσει των προδιαγραφών του Υπουργείου Πολιτισμού.

Το πεδίον του Άρεως είναι συνοικία. Σε αυτήν λειτουργούσε η Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, από το 1894 μέχρι το 1982, που μεταστεγάστηκε σε νέες εγκαταστάσεις στην περιοχή, Βάρη Αττικής.

Πηγή : – Βικιπαίδεια – Διονύσης Ζήβας, “Αρχιτεκτονικός οδηγός Αθηνών – Αττικό

πράσινο.

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος