ΟΜΗΡΟΣ (Περ. 800- 701 π.Χ.)

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α.

Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών.

Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Ο Όμηρος είναι ίσως ο μεγαλύτερος, επικός ποιητής της κλασικής εποχής.

Συνέθεσε (δεν συνέγραψε, αφού τα ποιήματα αρχικά διαδόθηκαν προφορικά και γράφτηκαν αργότερα), δύο μεγάλα έργα.

Την Ιλιάδα και την Οδύσσεια.

Είναι ο πρώτος ποιητής του δυτικού πολιτισμού, του οποίου τα έργα διασώθηκαν άθικτα.

Εκτιμάται ότι καταγόταν από την Ιωνία και σύμφωνα με τον θρύλο, τον διεκδικούν επτά πόλεις.

Λέγεται,; ότι το πραγματικό του όνομα ήταν Μελησιγένης, επειδή γεννήθηκε κοντά στον ποταμό Μέλητα της Σμύρνης.

Αργότερα πήρε το όνομά “Όμηρος”, είτε επειδή ήταν τυφλός (αρχαία ελληνικά ως μη ορών), είτε επειδή ήταν όμηρος των Κολοφωνίων, στον πόλεμο με τη Σμύρνη.

Σύμφωνα με τους βίους του, περιόδευσε απαγγέλλοντας τα έργα του, στις Ελληνικές πόλεις.

Εκτός από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια, στον Όμηρο αποδόθηκαν και άλλα έπη του Τρωικού κύκλου, αρκετοί θρησκευτικοί ύμνοι και η επική Βατραχομυομαχία.

Οι σύγχρονοι ερευνητές και ειδικότερα, όσοι δέχονται ότι ο Όμηρος είναι υπαρκτό πρόσωπο, τοποθετούν τη ζωή του, στον 8ο αι. π.Χ., και συνέθεσε την Ιλιάδα, περί το 750 π.Χ. και την Οδύσσεια περί το 710 π.Χ.

Η γενική πεποίθηση, ότι ο Όμηρος ήταν Ίωνας φαίνεται λογική, διότι τα ποιήματά του, είναι γραμμένα σε Ιωνική διάλεκτο.

Παρόλο που Σμύρνη και Χίος άρχισαν να ανταγωνίζονται, για την καταγωγή, (ο ποιητής Πίνδαρος, στις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα, συνέδεσε τον Όμηρο, με τις δύο πόλεις).

— Ιλιάδα :

Αποτελείται από 15.693 εξάμετρους (γραμμές στίχου) και χωρίζεται σε 24 ραψωδίες, που αντιστοιχούν σε κάθε κεφαλαίο γράμμα του Ελληνικού αλφαβήτου, από το Άλφα έως το Ωμέγα, σύστημα που υπήρχε από την εποχή του Ηροδότου.

Το έπος πήρε το όνομά του από την πόλη της Τροίας, η οποία είναι επίσης γνωστή ως Ίλιον.

Η Ιλιάδα ανιχνεύει τον θυμό του Αχιλλέα και διαδραματίζεται, κατά τη διάρκεια του δέκατου και τελευταίου έτους του Τρωικού πολέμου.

Τα κυριότερα σημεία περιλαμβάνουν, “τον Θάνατο του Σαρπηδόνα”, “την περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα,” “τη συμφιλίωση, μεταξύ Αχιλλέα και Πριάμου”.

Ίσως είναι μία από τις πιο συγκινητικές σκηνές στη λογοτεχνία και αρκετές μονομαχίες ηρώων, με γνωστότερη τη μάχη μεταξύ Αχιλλέα και Έκτορα.

Σε όλα τα γεγονότα η παρέμβαση των Θεών, ειδικά της Αθηνάς, από την πλευρά των Ελλήνων και του Απόλλωνα για τους Τρώες, είναι καθοριστική για την έκβαση του πολέμου.

— Οδύσσεια :

Η Οδύσσεια αποτελείται από 12.109 εξάμετρους και διαιρείται, όπως η Ιλιάδα σε 24 ραψωδίες (αντιστοιχία με τα μικρά γράμματα του αλφαβήτου).

Ενώ στην Ιλιάδα κυρίαρχα θέματα ήταν ο πόλεμος και ο θυμός, η Οδύσσεια διαδραματίζεται, μετά τον Τρωικό πόλεμο και τη νίκη των Αχαιών.

Αφορά στον νόστο (το ταξίδι) του Οδυσσέα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, κατά την επιστροφή του από την Τροία στην πατρίδα, λόγω θεϊκών παρεμβάσεων, κυρίως του Ποσειδώνα.

Σημαντικότερα συμβάντα είναι, οι διαβόητες συναντήσεις του Οδυσσέα με τις “Σειρήνες”, τον “Κύκλωπα Πολύφημο” και “η δολοφονία των μνηστήρων” της συζύγου του Πηνελόπης, κατά την επιστροφή του στην Ιθάκη.

Στην αρχαιότητα ήταν ευρέως γνωστό, ότι τα ομηρικά ποιήματα συλλέχθηκαν και οργανώθηκαν σε γραπτή μορφή, στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ., από τον Αθηναίο τύραννο Πεισίστρατο.

Πολλοί πιστεύουν ότι μεταδόθηκαν προφορικά, η από γενιά σε γενιά και έπειτα καταγράφηκαν, σε γραπτή μορφή κατά την διάρκεια της τυραννίας του Πεισίστρατου.

Το 1488 τυπογραφείο στο Μιλάνο της Ιταλίας, εκτύπωσε για πρώτη φορά το έργο του Ομήρου.

Η επίδραση των δύο αριστουργημάτων της ελληνικής αρχαιότητας ήταν πολύ μεγάλη, όχι μόνο για τους Έλληνες και τους Ρωμαίους, για τους οποίους αποτέλεσαν θεμέλιο της παιδείας τους, αλλά και για όλη τη μεταγενέστερη δυτική ποίηση και λογοτεχνία.

Για τον Όμηρο δεν γνωρίζουμε τίποτα, εκτός από τα ποιητικά δημιουργήματα που άφησε.

Στις 27.000 λέξεις των Ομηρικών ποιημάτων, δεν υπάρχει καμιά αναφορά στον δημιουργό τους. Παρόλο που οι απόψεις είναι πολλές και συχνά αντικρούονται πιο εμπεριστατωμένες και σύγχρονες γλωσσολογικές και ιστορικές μαρτυρίες συγκλίνουν, στο ότι τα δύο έπη γράφτηκαν από το ίδιο άτομο, στην ελληνική δυτική ακτή της Μικράς Ασίας.

Γράφτηκαν κατά το τέλος της μυκηναϊκής περιόδου, κάποια στιγμή μεταξύ, του 9ου και 8ου αιώνα π.Χ. και ότι η Ιλιάδα γράφτηκε, πριν από την Οδύσσεια.

Με εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος