Η ΑΘΗΝΑ ΠΡΙΝ ΤΟ 1821

Γράφει : Ο Δημήτριος Μητρόπουλος  Αντ/γος ε.α.

Επιτ. Υπαρχηγός. ΕΛ.ΑΣ. Πτυχ. Νομικής και Δημ. Δικαίου και Πολ. Επιστημών Νομικής Σχολής Αθηνών.

Συγγραφέας, Μέλος της Ένωσης Μεσσηνίων Συγγραφέων.

Η Αθήνα πριν από το ’21 : Ένας απέραντος σωρός ερειπίων ή μια μικρή ολοζώντανη πόλη;

Φαντασθείτε την Αθήνα μια πόλη σε μέγεθος χωριού, χτισμένη ολάκερη γύρω, από το βράχο της Ακρόπολης.

Ο Παρθενώνας στεγάζει ένα τζαμί, ενώ τα τείχη το καθιστούν κάστρο, όπου κατοικοεδρεύουν, σε χαμηλά σπιτάκια ανάμεσα στα αρχαία χαλάσματα, Φρούραρχοι και φύλακες.

Τείχη υπάρχουν και γύρω από την πόλη, εκτός των οποίων ζουν οι αγροτικοί πληθυσμοί, κυρίως Αρβανίτες.

Η οδός Πανός, η οποία βρίσκεται – μέχρι σήμερα – κάτω από τη Ρωμαϊκή αγορά, είναι ο κεντρικός δρόμος της πόλης και γύρω από αυτήν κατοικούν οι πλουσιότεροι και ισχυρότεροι Τούρκοι, ενώ στις πίσω σειρές από αυτούς, οι πλούσιοι Έλληνες.

Πιο πίσω ακολουθούν τα φτωχόσπιτα των χαμηλότερων στρωμάτων.

Τρία τζαμιά και τρία χαμηλά χαμάμ υπάρχουν, για να εξαγνίζονται, προτού προσευχηθούν.

Η πόλη δεν υστερεί σε ορθόδοξες Εκκλησίες, καθώς χτίζονται ελεύθερα (αν και δεν επιτρέπεται, να χτυπάνε καμπάνες), χάρη στο ότι, όπως λέγεται, ο Μωάμεθ επισκέφτηκε την Αθήνα, όχι ως κατακτητής, αλλά ως προσκυνητής, στο ωραιότερο τζαμί της εποχής του, αυτό της Ακρόπολης, όπως το αποκάλεσε το 1668 ο Τούρκος περιηγητής, Εβλιγιά Τσελεμπή.

Μια Αθήνα πολυπολιτισμική, που κατοικείται κατά το 1/3 από Τούρκους και τα 2/3 από Έλληνες (σύμφωνα με τον διπλωμάτη Feiix Beaujour το 1798).

Στο παζάρι ακούγονται ελληνικά, τουρκικά, αλβανικά, και όχι μόνο. Οι άνθρωποι περνάν τις ώρες στα καφενεία καπνίζοντας πίπες και πίνοντας καφέ.

Ζούνε αρμονικά μεταξύ τους, πάρα τις διαφορετικές θρησκείες και γλώσσες, ενώ συχνά τις γιορτές τους, τις γιορτάζουν μαζί στα αρχαία ερείπια.

Η βλάστηση στη γύρω περιοχή, όπου βόσκουν πρόβατα, είναι πλούσια και τα ποτάμια Ιλισός και Κηφισός, χαρίζουν στιγμές δροσιάς στους ντόπιους και βοηθάνε στην καλλιέργεια των πενήντα χιλιάδων ελαιόδεντρων .

Ευρωπαίοι περιηγητές και ρομαντικοί ζωγράφοι, Άγγλοι αριστοκράτες, που με το τέλος των σπουδών τους κάνουν το grand tour στην Ανατολή, αλλά και Γάλλοι ήδη από την εποχή του Λουδοβίκου ΙΔ’, κάνουν την εμφάνισή τους ,αναζητώντας το χαμένο μεγαλείο της αρχαίας πόλης των Αθηνών.

Όσο περνούν τα χρόνια και με κορύφωση τις αρχές του 19ου αιώνα, λίγο πριν ξεσπάσει η επανάσταση, το Φιλελληνικόν κίνημα και ο αριθμός των περιηγητών αυξάνονται σημαντικά.

Η πιο ισχυρή ελληνική οικογένεια γαιοκτημόνων, ήταν οι προύχοντες Μπενιζέλοι – των οποίων η οικία διασώζεται στην οδό Αδριανού 96 -, που είχαν ενεργό ρόλο στα κοινά.

Απόγονος της Οσίας Φιλοθέης (1552-1589), της γυναίκας που αφιέρωσε τη ζωή, αλλά και την περιουσία της, στους φτωχούς και αδύναμους.

Ο Ιωάννης Μπενιζέλος άνθρωπος με πνευματικά ενδιαφέροντα, καταγράφει στα τέλη του 18ου αιώνα, στην” Εφημερίδα των Αθηνών” του, τη δομή και τη λειτουργία της πόλης.

Τις οικονομικές δοσοληψίες, τη γαιοκτησία, την παραγωγή κεραμικών στον κεραμικό, την παραγωγή λαδιού και μελιού, που πήγαινε όλο στην Κωνσταντινούπολη, άλλες αγροτικές εργασίες και τον φοροεισπρακτικό μηχανισμό.

Χάρη στο έργο του διασώζεται μεγάλο μέρος της καθημερινότητας, όπου περνάνε γλαφυρά και οι διάλογοι Ρωμαίων και Τούρκων, μέσα από τις προστριβές τους.

Στο άλλο αξιόλογο έργο του “Ιστορία των Αθηνών” διηγείται την εξέλιξη της πόλης, από ‘ την αρχαιότητα.

Η οικογένεια Μπενιζέλου συνέβαλε και στην ίδρυση της Φιλομούσου Εταιρείας το 1813 με σκοπό, να προστατευθούν οι θησαυροί του ιστορικού τόπου.

Πηγή : Όταν η Αθήνα ήταν Οθωμανική επαρχία. (Από τον Χρήστο Παρίδη).

Σας ευχαριστώ

Δημήτριος Μητρόπουλος